Welkom bij het dialoogspoor ‘Met z’n allen eenzaam’. In deze dialoog ga je kijken naar je ervaringen met eenzaamheid en luisteren naar die van anderen.
Hoe voel je je verbonden met anderen? Hoe is het om alleen te zijn, soms of vaak? Waar komt die eenzaamheid vandaan? En is het altijd slecht?
Je kunt gewoon beginnen. Liever meer lezen voor je van start gaat? Lees hier meer over de vuistregels voor het voeren van een dialoog met ruimte voor iedereen. En dan nu eerst…
Kennismaken
VRAAG 1
Wie ben je? Vertel de anderen je naam en hoe je ertoe kwam om aan dit gesprek deel te nemen.
VRAAG 2
Wanneer was de laatste keer dat je je een beetje eenzaam voelde? Hoe kwam dat? En hoe ging het over, of is dat gevoel er nog steeds?
Soorten eenzaamheid
‘Eenzaamheid’ is een groot woord, net als ‘liefde’ of ‘pijn’ of ‘geluk’. Het kan veel betekenissen hebben. Weet jij altijd wat je bedoelt als je het hebt over eenzaamheid?
Vaak wordt er verschil gemaakt tussen
- sociale eenzaamheid: als je het gevoel hebt dat je te weinig contacten hebt, en
- emotionele eenzaamheid: als je het gevoel hebt dat de contacten die je hebt, niet hecht genoeg zijn en dat je liever dichter bij je geliefden of kennissen zou staan
Ook kan je existentieel eenzaam zijn. Dan heb je het gevoel dat je leven weinig zin heeft, onder meer omdat je eigenlijk alleen op de wereld bent.
Meer lezen? Kijk hier dan eens op deze webpagina naar het kopje ‘definitie’.
VRAAG 3
Welke vorm van eenzaamheid herken je het best? En hoe zit dat bij de mensen om je heen, denk je?
VRAAG 4
Wat zou je kunnen doen om jezelf te helpen met jouw soort gevoelens van eenzaamheid om te gaan?
Luister hier naar korte brieffragmenten van Joke. Zij zegt weinig over of ze zich zelf eenzaam voelt en hoe erg, maar ziet allerlei dingen om haar heen die deels wel met eenzaamheid te maken kunnen hebben.
VRAAG 5
Hoe was dat in de eerste corona-lockdown voor jou? Voelde je je toen eenzaam, of juist niet? En wat zag je om je heen?
Lees hier meer over onderzoek van Suzie Noten en collega’s aan Tilburg University, over mensgerichte ouderenzorg en eenzaamheid in verzorgingshuizen tijdens de eerste corona-lockdown. “… Geïnterviewden kijken wisselend terug op de maatregelen, waarbij ze aangeven dat veiligheid belangrijk is, maar de menselijke maat niet vergeten moet worden. …”
Waarom eenzaamheid?
Alleen zijn kan fijn zijn. Eenzaamheid niet. Maar waarom kunnen we ons dan toch zo voelen? Sommige denkers zeggen: eenzaamheid hoort nu eenmaal bij het leven. Het is geen ziekte, laat staan een epidemie of pandemie. Wij moeten eenvoudigweg weer leren om het te verdragen. Bovendien zet het nare gevoel ons juist aan tot contact zoeken en zin maken.
VRAAG 6
Vind jij eenzaamheid een ziekte? Of is het iets wat bij het leven hoort? Hoe ga jij ermee om?
Sommige andere denkers zeggen: eenzaamheid is de keerzijde van het menselijke talent tot denken, verbeelden en liefhebben. Dieren weten niet van zichzelf dat ze leven. Zij zíjn er gewoon. Maar wij mensen beginnen, hoe ouder we worden, te beseffen dat we er zijn. En dat we ook op enig moment doodgaan. Zelf, alleen. Liefst met mensen om ons heen. Maar het allerlaatste stukje van je reis ben je op jezelf.
Luister hier naar een boekfragment van filosoof en schrijver Marjan Slob. Zij schreef ‘De lege hemel’, een boek over eenzaamheid. Ze beschrijft heel mooi hoe ons besef van eenzaamheid kan ontstaan.
VRAAG 7
Denk je dat dieren eenzaam kunnen zijn? En denk je dat wij mensen een oplossing kunnen vinden zodanig dat we nooit meer eenzaam hoeven te zijn?
Tot slot
Eenzaamheid is niet het vrolijkste onderwerp om over te praten. Wel kan het soms opluchting geven als je er de woorden voor vindt. Dan kun je zelfs komen tot iets heel moois: een moment van verbinding.
Marjan Slob zegt het als volgt: “Ik zal beschrijven hoe dat vermogen tot eenzaamheid ons een leven lang vergezelt. Ja, dat klinkt zwaar. Maar het ís ook zwaar. Ik ga het lijden niet omzeilen. Het menselijk verdriet is juist mijn vertrekpunt, zoals in elk goed levenslied. En ik weet ook wat me stilistisch te doen staat: proberen wijs te houden.” Juist van de moeilijke dingen in het leven kun je de mooiste muziek maken!
VRAAG 8
Wat vind je van de woorden van Marjan Slob? Kun je je erin vinden, of juist niet?
VRAAG 9
Wat is nog niet besproken vandaag en wil je nog graag delen?
VRAAG 10
Wat neem je mee naar huis uit dit gesprek?